Yetişkinlerde DEHB

Yetişkinlerde Görülen DEHB Hakkındaki Gerçekler

DEHB – Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu

Yetişkinlikte de devam eden DEHB nedir? Ne değildir? Öncelikle şunu netleyelim… DEHB sadece çocuklukta görülen bir yerinde duramama hali değildir. Yetişkinlikte de devam eden bir bozukluktur. Yetişkinlikte de bir türlü organize olamama, bir türlü dikkatini toplayamama belirtileri ile kendini gösterir ve çoğu zaman kişi, bunun bir çözülebilir bir sorun olduğunu değil, kendi eksikliği, yetersizliği olduğunu düşünür. Dolayısıyla yetişkinlikte görülen DEHB’ye sıklıkla düşük özgüven ve yetersizlik hissi eşlik eder.

Peki nedir DEHB’nin yetişkinlikte görülen belirtileri?

• “Labilite” dediğimiz, sağı solu belli olmama hali
• Dağınıklık, başı sonu belli olmamak, organize olamama hali
• Asabilik, sinirlilik hali
• Sabırsızlık, acelecilik
• Gözü karalık, düşünmeden hareket etme hali
• “Hassasiyet”, tepkililik
• Unutkanlık

DEHB’nin başlıca belirtisi dikkat eksikliğidir. Sıklıkla “konsantre olamıyorum” yakınması ile kendini gösterir. Ancak konsantrasyon güçlüğünün yaşanan travmatik deneyim, yoğun stres düzeyi vb. pek çok belirtisi olabilmekte. Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğunda asıl olarak yaşanan durum, dikkat dağınıklığı değil, “dikkat yetmezliği”dir. Peki dikkat nedir? Bu sorunun yanıtını konunun uzmanı Yankı Yazgan’ın cümleleri ile aktaralım; “her şey tamam ve dikkat tam” olduğunda, gerçekleşenler şu şekilde:

• Motivasyonun yeterli olması
• Can sıkıntısına tahammül edebilme
• Bekleyebilme/bekletebilme
• Baştan çıkmaya karşı koyabilme
• Gereğinde vazgeçebilme
• Bitirebilme
• Birçok işlemi aynı anda ve verimli yürütebilme
• Konsantre kalabilme
• Akılda tutma; akılda tutulanı kullanma
• Öncelik belirleme,
• Sıraya koyma
• Planlama ve düzenlemeden oluşuyor.

Peki, yetişkin DEHB’sinin özellikleri nelerdir? Aşağıdaki belirtilerin büyük bir bölümü sizin için geçerli ise, ayırıcı tanının yapılabilmesi ve yaşamınızı bu kadar etkilemekte olan bu sorunun kontrol edilebilmesi için, bir uzmana danışmanızda yarar var demektir.

Organize olamama: Yetişkinlikle birlikte artan, iş, aile ve sosyal yaşam sorumluluklarını organize edememe halinin çocukluktan beri devam ediyor olması.

Dikkat Dağınıklığı: Dikkatin uzun süre devam ettirilmesi gereken işlerde, görevlerini yerine getirmekte zorlanma yaşanması.

İlişki Problemleri: Yaşanan dikkat yetersizliği ve dürtüsellik nedeniyle dinleme ve anlamada diğer insanlara göre daha çok zorluk çekme hali. Bu durum her türlü ikili ilişkiyi olduğu gibi, özellikle yakın ilişkileri olumsuz etkiler.

Huzursuzluk ve Gerginlik: Çocukluk döneminde DEHB’ de görülen hiperaktivitenin ( aşırı hareketlilik)  yerini yetişkinlikte huzursuzluk ve bir türlü rahatlayamama hali almaktadır. Bu nedende sinirlilik ve gerginlik yaygın olarak yaşanmaktadır.

Bir İşe Başlarken Karşılaşılan Problemler: Çocuklukta bu belirti ödevlerini yapmayı sürekli ertelemek şeklinde görülürken, yetişkinlerde, yoğun dikkat gerektiren görevlere başlamaya ayak diretme şeklinde yaşanır; yakın ilişkilerde, iş yaşamında ve sosyal ilişkilerinde sorunlara yol açar.

Öfke Patlamaları: Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu sık sık olumsuz duygularla başa çıkmada sorunlar yaşanmasına neden olur. DEHB’li çoğu insan küçük sorunlar söz konusu olduğunda dahi, ani duygusal patlamalar yaşayabilir; duyguları üzerinde kontrollerinin olmadığını hissederler.

Öncelikleri Planlamak: DEHB’ li bireyler önceliklerini planlamakta ciddi zorluklar yaşarlar. Yapmaları gereken önemli bir iş dururken, bambaşka ve önceliği olmayan bir işle, oyunla saatlerini geçirebilir ve sıklıkla sorumluluklarını yerine getirmekte başarısız olabilirler.

Bu yazı Filiz Kaya Ataklı tarafından hazırlanmıştır ve tüm hakları saklıdır. Her türlü soru görüş ve önerileriniz için: filiz@psikolojistanbul.com