Yas: Sevdiğiniz Birinin Kaybı İle Başa Çıkma

Yakın bir arkadaşımızın ya da aile üyesinin kaybı ile başa çıkmak herhalde karşılaştığımız en zor hayat deneyimlerinden biridir. Bir eş, kardeş ya da ebeveyn kaybında duyduğumuz keder daha da yoğun ve zorludur. Kayıp yaşamın doğal bir sürecidir ancak biz yine de şok, şaşkınlık, uzun süreli üzüntü ve depresyonu her seferinde aşarız. Zaman geçtikçe üzüntünün tipik yoğunluğu azalır, ancak yas tutmanın bu duyguları aşmak ve sevilen kişi ile birlikte geçirilen anıları kucaklamak gibi önemli bir süreci vardır.

Herkes ölüme farklı tepki verir ve üzüntüsüyle başa çıkmak için farklı başa çıkma mekanizmaları kullanır. Araştırmalar sosyal desteği ve sağlıklı alışkanlıkları olan birçok kişinin yaslarını tutarken kendi yöntemleri ile iyileşebildiklerini göstermektedir.

Yas tutma oldukça kişisel bir deneyimdir. Nasıl yas tuttuğunuz güçlüklerle başa çıkma şekliniz, yaşam tarzınız, inancınız ve kaybın niteliği dâhil olmak üzere birçok etkene dayalıdır.  Yas tutma süreci zaman alır. İyileşme yavaş yavaş olur; zorlanamaz ya da aceleye getirilemez ve yas tutmanın “normal” bir zaman çizelgesi yoktur. Bazı kişiler haftalar ya da aylar içinde iyi hissetmeye başlar. Diğerleri içinse yas tutma süreci yıllar alabilir. Yaşadığınız keder ne olursa olsun kendinize karşı sabırlı olmanız ve sürecin doğal şekilde gelişmesine izin vermeniz oldukça önemlidir.  Eğer ölen kişi ile ilişkiniz zor olduysa bu da yas sürecine başka bir boyut katar. İlişki üzerinde geriye bakmak biraz zaman alabilir.

Birçok kişi kaybın acısına dayanabileceğini ve sonra da kendi hayatlarına devam edebileceklerini düşünür. Ama bazı insanlar daha uzun süre kederleri ile mücadele edebilir ve günlük aktivitelerini yerine getiremeyecek gibi hissedebilir. Eğer kaybın acısı hayatınıza devam etmekten alıkoyacak şekilde sürekli ve şiddetli ise karmaşık keder yaşıyor olabilirsiniz. Böyle bir durumda bir psikologdan ya da yas tutma ile ilgili uzmanlaşmış bir ruh sağlığı uzmanından destek alınması gerekmektedir.

Aşağıda yas sürecinde yardımcı olabilecek bazı stratejileri bulabilirsiniz.

• Ölen sevdiğiniz ile ilgili arkadaşlarınızla, yakınlarınızla konuşun. Bu hem kaybınızı daha iyi anlamanızı hem de onu anmanızı sağlar. Ölümü inkâr etmek, kendinizi izole etmek sadece yas sürecinin daha uzun sürmesine neden olur. Süreç içerisinde çevrenizden alacağınız destek, yaşadığınız kayıpla başa çıkmanın en iyi yoludur.
• Duygularınızı kabul edin. Yakın birinin ölümünde insanlar birçok duyguyu deneyimleyebilir: Üzüntü, öfke, hayal kırıklığı, bitkinlik gibi… Neler hissettiğinizi fark edin ve kabul edin.
• Kendinize ve ailenize özen gösterin. İyi beslenme, egzersiz ve iyi dinlenme size yardımcı olur.
• Hatırlayın ve sevdiklerinizle hayatı kutlayın. Eğlenceli zamanlarınızı hatırlatan fotoğrafları çerçeveletin, aileye yeni gelen bir bebeğe adını verin, ya da adına çiçek ekin. Neyi seçeceğiniz size kalmış, aranızdaki benzersiz ilişkiyi onurlandıracak size doğru gelen yolu seçebilirsiniz.

Yaşadığınız kaybın ardından, sıkışmış ya da duygularınızdan bunalmış hissediyorsanız, bir psikolog ya da ruh sağlığı uzmanı ile konuşarak duygularınızla baş etme ve gündelik hayata tekrar geri dönebilme yolunu deneyebilirsiniz.

Bu yazı Birgül Geyimci tarafından hazırlanmıştır ve tüm hakları saklıdır. Her türlü soru görüş ve önerileriniz için: birgul@psikolojistanbul.com