Kumdan Kaleler ve Çocuğunuz

Çocuklarınız deniz tatilinde sadece eğlenmiyor, gelişimine önemli katkılar sağlıyor ve okul sıralarında bile zorlanarak öğrenebilecekleri pek çok bilgiyi ediniyorlar…

Sanki yaz çocuklar için yaratılmış gibi… Okullar tatil, tüm arkadaşlar özgür, sınırsız oyun oynanabiliyor ama yıllar sonrasında bile en unutulmaz anılar tatil anıları oluyor. Tatillerin en temel oyuncakları da her yaş çocuğu için deniz ve kum… Kovalar kürekler ellerinde, saatlerce güneşin altında hiç sıkılmadan oturabiliyorlar. Tek yaptıklarının oyun oynamak olduğunu düşünüyorsanız yanılıyorsunuz. Deniz kıyısına gelen dalgalarla uğraşmak, daha çok köpük çıkarmak, ellerinde kürekleri saatlerce kazmak, doldurmak, boşaltmak, çocuğunuza sandığınızdan çok daha fazla şey öğretiyor ve hemen hemen tüm gelişim aşamalarında hızlı ve keyifli bir ilerleme sağlıyor.

Su ve kum tüm yaşlar için özellikle 1,5-2 yaşlarından sonra temel oyun malzemesi olarak kabul edilir. Her ikisi de çocuklara geniş deneyim ve keşif olanakları sağlar. Oyun terapilerinin de temel malzemesi olan su ve kum, utangaç çocukların çekinmeden kendilerini ifade edebilmelerini sağlar. Dikkat sorunu olan çocuklar için de gelişime önemli katkıda bulunur, dikkatlerini uzun sure belli bir tema üstüne odaklamalarını sağlarlar. Su ve kum ile oynanan oyunlar her türlü gelişim aşamasında öğrenmeyi hızlandırırlar. Matematik ve bilim konularında deneme olanağı sunarken, fizik becerilerini güçlendirir, sosyal ve duygusal gelişimlerine katkıda bulunur, dil gelişimini ve yaratıcı düşünme becerilerinin ilerlemesini sağlar. içinizden bazılarının “Abartmayın” dediğini duyar gibiyim. İşte kumdan kalelerin getirileri:

PROBLEM ÇÖZME BECERİLERİ

Çocuklar suda yüzen araçları, ya da ters çevirdiğinde kalıp halinde çıkan ya da sıvı halinde kuma yayılan karışımları gördüklerinde, olayların nedenlerine dair atıflarda bulunmaya, anlamlandırmaya başlarlar. Örneğin batan ve batmayan bir nesne ile oynamaya başladığında, çocuğunuz bir süre sonra nesnelerin batmalarının yalnızca daha büyük ya da küçük oluşlarına göre olmadığını fark eder.

MATEMATİK

Çocuklar daha az/daha fazla, aynı/farklı, çok/az, dolu/boş, önce/sonra, büyük/küçük, gibi kavramları ve sayıları anlayabilmek için deneyler yapma fırsatı elde ederler. Faklı kovalardan farklı büyüklükte surların çıktığını görmesi, kovayı küçük kürekle daha yavaş doldurabildiğini görmesi pek çok kavramı öğrenmesini sağlar. Okul öncesi yaşlardaki çocuklara, “Şimdi bize en azından 3 kova su lazım” dediğinizde, sayıları uygulamalı biçimde öğretmiş olursunuz.

BİLİM

Su çocukların bazı konuları düşünmelerine olanak sağlar: Yağmuru ne yapar? Su nereden gelir? Çamur nasıl olur? Çocuklar aynı zamanda, kuvvet gibi fizik kanunlarını da deneme fırsatı elde ederler: yüzen bir nesneye bastırarak suyun altına batırmak gibi, yerçekiminin etkileri: suyun aşağı doğru akışı. Su ve kumu karıştırdıklarında, her ikisinin de özelliklerinin nasıl da değiştiğini görmek onları şaşırtır ve bir sürü bilimsel, soru ve çözümlerini zihnine doluşturur. Birlikte muazzam kalenizi yaparken çocuğunuzu izlemeyi, bir şeyler düşündüğünü fark ettiğiniz her an, ona bu dünyanın bilimsel gerçeklerini açıklamayı unutmayın.

FİZİKSEL GELİŞİM

Suyu bir kaptan diğerine dökerken, kumu kovanın içine bastırırken, şekiller verirken, kum kalıplarını ovalarken ya da küçük ayrıntılarla ilgilenirken çocuğunuz başka hiçbir oyunda olmayacak kadar hızlı bir biçimde el-göz koordinasyonunu arttırır. Ayrıca devamlı oturup kalkması, başka başka açılardan kalesini görmeye çalışması da büyük kas gelişimine katkıda bulunur. Ayağının altındaki ıslak kum, elleri ile hissetti su ve kum, kumun sıcaklığı gibi deneyimler duyusal (5duyudan gelen, özellikle dokunmadan) bilgilerini de zenginleştirir.

SOSYAL VE DUYGUSAL GELİŞİM

Su ve kumla oynarken hata yapma ihtimalinin olmaması çocukların kendilerinden emin hareket etmelerini sağlar, bu da hem duygusal hem de sosyal gelişme olumlu katkılarda bulunur. Su ile oynanan oyunlar çocukların gevşemelerini rahatlamalarını sağlar, tıpkı bizlerin de ılık bir duş altında rahatlamamız gibi. Çocuklar suyu bir kaptan diğerine boşaltırken bir yandan da duygularını boşaltırlar. Ayrıca kocaman bir kaleyi tek başına yapmak zor olduğundan, diğer çocuklarla işbirliği içinde çalışmayı sağlayacaktır. Böylelikle sosyal hayat provalarına bu güzel tatilde de devam edilmiş olur.

DİL GELİŞİMİ

Çocuklar sahilde oynadıkları oyunlar sayesinde pek çok yeni kelimeler öğrenirler. Kıyı, sahil, sığ, elemek, huni, nemli, buharlaşma, sur.. vb. Çocuklar yaptıkları işten o kadar heyecan duyarlar ki, küçük çocuklar resimlerinde, büyükleri de yazdıklarında mutlaka bunlardan bahsederler, bu da yeni öğrendikleri kelimeleri pekiştirmelerine neden olur.

YARATICI DÜŞÜNCENİN GELİŞİMİ

Su ve kum birleşimi, açık uçlu bir oyun malzemesi olduğundan, çocukları hayal güçlerini sınırsız biçimde kullanmaya iter. Çocuklar kumdan kalelerini yalnızca izlemek için değil, içinde yaşayacaklarını hayal ederek yaparlar. Kendilerine ait kuleler, odalar bu yüzden önemlidir. Bu iki birleşim çocukların yeni pek çok şeyi denemelerine neden olur. Çoğu zaman sanki hep aynı şeyleri yapıyormuş gibi görünse de emin olun her yaptığı sur, duvar, şato onun için yepyeni bir yer ve yepyeni bir maceranın giriş kapısı.

PEKİ, SİZ NELER YAPABİLİRSİNİZ?

• Sahil oyuncaklarını belli bir alana gömün ve kazıp, onları kendi başına bulmasını sağlayın.
• Küçük çocuklara kovalarla su ve kum taşıma işini verin ve kovalar ters çevrildiğinde kumun nasıl da aynı kalıpla çıktığını görmesini sağlayın.
• Serinlemek için kıyıda bol bol zıplayın, birbirinize su sıçratın..
• Diğer çocuklarla birlikte kocaman bir kale yapmaları için teşvik edin, bırakın bir süre sonra kendileri oynasın.
• Nasıl yapacağını göstermeyi bir kenara bırakın, bırakın istediği gibi yapsın.
• Herkesin yaptığı en güzeli… kıyaslamaları bir kenara bırakın
• Özellikle 4 yaş ve üstü çocuklarınız varsa, onların altından kalkamayacağı güzellikte kaleler yapmamaya özen gösterin, kendisini başarısız hissetmesini istemezsiniz.
• Kovalar, tırpanlar ve küreklerin yanı sıra, oyuncak mutfak eşyalarını da yanınıza almayı unutmayın, böylelikle bu sahil kenarında, zaman zaman çorba, zaman zaman et, hatta kurabiye siparişlerinizi dünyanın en sevimli insancığının servisi eşliğinden, tuzlu kumlu su karışımlarından elde edebilirsiniz.
• Çocuğunuzun sahilde oturabileceği küçük bir sandalye kendini tam bir yönetmen gibi hissetmesini sağlayabilir ve dahası sıcak kumdan rahatsız olmasını önler.

Bu yazı Filiz Kaya Ataklı tarafından hazırlanmıştır ve tüm hakları saklıdır. Her türlü soru görüş ve önerileriniz için: filiz@psikolojistanbul.com